بررس علل ایجاد آسیب های اجتماعی و روانی جامعه به خصوص در دانش آموزان و ارائه راهکارها

تاثیرات منفی شبکه های اجتماعی – بیش از یک میلیون و ۳۰۰ دانش آموز در امتحانات نهایی سال گذشته شرکت کردند که ۸۰ درصد این دانش آموزان با میانگین نمره ۱۲ قبول شدند برخی از کار شناسان آموزشی افت تحصیلی را پایین بودن کیفیت درآموزش و پرورش می دانند اما برخی دیگر جدا از  این مسئله ورود دانش آموزان به فضای مجازی و سرگرم شدن در شبکه های اجتماعی و بازی های اینترنتی را هم بی تاثیر بر افت تحصیلی نمی دانند.

طبق پژوهش بنیاد علوم رفتاری که از ابتدای سال ۹۲ تا پایان سال ۹۳ بین ۴ هزار و ۶۵۰ نوجوان ۸ تا ۱۴ ساله در تهران، اصفهان، ابهر، رودبار، رشت و کاشان انجام شده است ۳۰ درصد نوجوانان به بازی های رایانه ای اعتیاد دارند و وضعیت مالی خانوادگی با بازی های پیشرفته ارتباط مستقیم داشته و کودکان خانواده هایی که پدر و مادر هر دو شاغل هستند ۴ برابر بیشتر از کودکان دیگر برای بازی های یاد شده وقت مصرف می کنند.

جدیدا نیز شاهد نفوذ بازی اینترنتی کلش آو کلنز در میان جوانان و نوجوانان هستیم بطوریکه اکثر دانش آموزان با بازی اینترنتی  کلش آو کلنز آشنا هستند و در تبلت و گوشی های آنان نصب است اما هنوز آماری  از تعداد کاربران منتشر نشده است اما مشاهدات میدانی خبرنگارمهر و سخنان معلمان آنها حکایت از آن دارد که اکثر دانش آموزان وقت زیادی را صرف این بازی و شبکه های اجتماعی که در گوشی های تلفن همراه و تبلت نصب شده است، می کنند.

در این ارتباط یکی از مدیران با سابقه دبیرستان دخترانه به خبرنگار مهر، گفت: دلیل پایین بودن میانگین نمرات دانش آموزان را نمی توان صرفا بی کیفتی آموزش دانست. دانش آموزان خیلی درگیر فضای مجازی هستند کیفیت کتاب ها نسبت به گذشته افزایش یافته اما دانش آموزان درگیر مسایلی هستند که به کیفیت درس دادن معلم مربوط نمی شود.

وی افزود: انگیزه اجتماعی و امید به آینده هم اهمیت زیادی دارد، زمانی بود که دانش آموزان صرفا پیشرفت در آینده را علم آموزی می دانستند و تمام هدفشان درس خواندن بود اما اکنون این نگرش تغییر کرده و دانش آموزان درگیر مسایل جانبی هستند.آنها خیلی وقت صرف شبکه های مجازی می کنند و خانواده ها به دلیل مشغله زیاد از فرزندان خود غافل هستند و مسوولیت تربیت را بیشتر برعهده مدرسه و آموزش و پرورش می دانند . همه آگاهی ها را نمی توان در مدرسه یاد داد و نیاز به توجه خانواده ها هم وجود دارد.

این مدیر مدرسه تاکید دارد تا عنوان درسی جدیدی در زمینه استفاده درست از شبکه ها و بازی های اینترنتی تهیه شود و در روز  های پنجشنبه به عنوان فوق برنامه به دانش آموزان ارایه شود.

ناهید رضایی یکی از معلمان با سابقه مقطع ابتدایی به مهر گفت: استفاده بیش از حد از این بازی ها سبب برخوردهای فیزیکی و خشن و تیک های عصبی در دانش آموزان شده است. البته نمی توانیم جلوی پیشرفت تکنولوژی را بگیریم اما والدین باید اطلاعات جدید را بیاموزند و با مشاوره در خصوص تأثیرات نرم افزارهای ارتباطی و بازی های رایانه ای سطح آگاهی خود را بالا ببرند. باید والدین با آموزش های لازم، در مواجهه با اینترنت مراقب فرزندان خود باشند و جلوی انحرافات را بگیرند.

وی تاکید کرد: آشنا شدن با بازیها و نرم افزارهای جدید برای دانش آموزان مفید است، اما بیش از حد وابسته شدن آنها باعث می شود تا مطالعه آنان کم شود و این تأثیر زیادی بر درس خواندن دارد.

خطرناک تر از اعتیاد، استفاده دانش آموزان از فضای مجازی است و باید به داد مردم و دانش آموزان برسیم این بخشی از سخنان مدیرکل مشاوره و امور تربیتی آموزش و پرورش در جمع خبرنگاران است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره راهکارهای آموزش و پرورش برای مقابله با نفوذ بازی های اینترنتی بین دانش آموزان و اعتیاد آنها به این بازی ها، گفت: تکنیک و مهارت های پیشگیرانه و آموزشی برای انجمن اولیا مربیان و خانواده ها در نظر گرفته ایم و کارگاه هایی را در این ارتباط برگزار می کنیم. برای دانش آموزان نیز کلاس های مهارت آموزی پیشگیرانه برپا کرده ایم.

عیسی مراد تصریح کرد： تنها کاری که آموزش و پرورش برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی در میان دانش آموزان می تواند انجام دهد آموزش، مهارت آموزی و پیشگیری است. هرچه در توان آموزش و پرورش باشد در زمینه پیشگیری، آموزش و مهارت آموزی دانش آموزان تلاش می کند تا جلوی گسترش آسیب های اجتماعی در بین دانش آموزان گرفته شود.

مسئولان وزارت آموزش و پرورش با شبکه های اجتماعی موجود مخالف هستند و معتقدند باید شبکه اجتماعی بومی راه اندازی شود بنابراین حمیدرضا کفاش نیز از راه اندازی شبکه اجتماعی دانش آموزی(شاد) در سال تحصیلی ۹۴-۹۵ خبر داده و گفته است که دانش آموزان موفق و ممتاز در رشته های مختلف فرهنگی، هنری، قرآنی و علمی با در اختیار گرفتن فضایی آثار خود را در زمینه های مختلف به نمایش می گذارند و با دانش آموزان دیگر ارتباط برقرار می کنند.

شبکه اجتماعی (شاد) کاربران خاص خود را خواهد داشت و اکنون مشخص نیست این طرح آموزش و پرورش در جذب دانش آموزان موفق خواهد بود یا خیر؟

تاثیر شبکه های اجتماعی بر دانش آموزان

- مواردی که کودکان و نوجوانان در هنگام استفاده از فضای مجازی باید به آنها توجه کنند

بخش اول

۱- قوانین پایه استفاده از شبکه های اجتماعی

۱- هرگز اطلاعات شخصی را اعلام کنید

عدم انتشار نام دوستان یا خانواده، آدرس، شماره تلفن و عکس های خصوصی و …

۲- کلمات رمز باید مخفی نگه داشته شوند

عدم درج کلمه رمز حساب های ایمیل، شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای کامپیوتری و …

۳- بهتر است درباره آنچه می بینید صحبت کنید

درباره مطالب، اطلاعات، اخبار و تصاویر غیر معمول از خانواده یا افراد مطلع سوال کنید.

۱- قوانین پایه استفاده از شبکه های اجتماعی

۴- هرگز ایمیل های نا آشنا را باز نکنید

احتمال ویروسی بودن ایمیل ها و لینک های ناآشنا وجود دارد

۵- هرچه را می خوانی باور نکنید

عدم اعتماد به اطلاعات نا مشخص یا مغرض یا اطلاعاتی که افراد درباره خود می گویند

۶- از خودتان محافظت کنید

ارتباط دوستانه فضای مجازی را به دنیای واقعی نکشانید

۱- قوانین پایه استفاده از شبکه های اجتماعی

۷- به والدینتان آموزش دهید

در مورد فعالیت در اینترنت با والدین صحبت کنید تا آنها با موضوع فعالیتهای شما آشنا شوند

۸- ادب اینترنتی داشته باشید

رعایت ادب در فضای مجازی و بی محلی به افراد بی ادب و گستاخ

۲- خطرات احتمالی شبکه های مجازی برای دانش آموزان

بخش دوم

۲- خطرات احتمالی شبکه های مجازی برای دانش آموزان

۱- قرارگرفتن در معرض اطلاعات نا مناسب

مسائل جنسی، نفرت انگیز یا خشن، شبهه های دینی، سیاسی و اعتقادی

۲- قمار و شرط بندی

سایت های غیر قانونی قمار و شرط بندی و هدر رفتن درآمد خانواده

۳- تشویق به استفاده از الکل، سیگار و مواد مخدر

به بهانه ورزش، شادی و نشاط، عقب نماندن از همسالان

۲- خطرات احتمالی شبکه های مجازی برای دانش آموزان

۴- سوء استفاده های جنسی

ارتباط گیری در تالارهای گفتگو برای جلب اعتماد و گذاشتن قرار حضوری

۵- پیام های آزاردهنده

تحقیر وضعیت ظاهری، مالی، اعتقادی خانوادگی در فضای شبکه های مجازی

۶- ایجاد مشکلات مالی و قانونی

ایجاد هزینه مالی مانند هک حساب های بانکی یا انتشار اطلاعات محرمانه یا نادرست

۲- خطرات احتمالی شبکه های مجازی برای دانش آموزان

۷- تجاوز به حریم خصوصی

سوء استفاده توسط مجرمان همچون جزئیاتی درباره خانواده، جزئیاتی درباره دوستان

۸- تحلیل استعدادهای درونی

از دست رفتن زمان برای شکوفایی استعدادها با استفاده نا محدود از اینترنت

۲- رابطه دانش آموزان با والدین

بخش سوم

۳- والدین را در چه مواردی آگاه کنیم

اشتباهات خود در انتشار شایعات و مطالبی که جنبه حقوقی و کیفری دارند

درخواست ملاقات حضوری از دوستان مجازی

زمان های استفاده از اینترنت و سایت های مورد علاقه

دریافت پیام های تهدید آمیز و مشکوک

استفاده از مطالب خانوادگی و حساب های شخصی بانکی

دوستان، گروه ها و تالارهای گفتگو فضای مجازی

خدمات انجمن خانواده و اینترنت

با همکاری مدرسان با تجربه و بهره گیری از اصول پیشرفته تدریس کارگاهی و علمی آمادگی دارد تا آموزش های متنوعی را در حوزه مقابله با تهدیدات فضای مجازی و اینترنت, برای سازمان ها, مدارس, خانواده ها و علاقه مندان به این حوزه ارائه دهد. حوزه خدمات انجمن خانواده و اینترنت عناوین و شیوه های اجرایی متنوعی خواهد داشت این خدمات در قالب های زیر ارائه می شوند:

کارگاه های علمی در سازمان ها, مدارس و فرهنگسراها

کلاس های خانوادگی برای اعضای یک خانواده برگزار می شود

آموزش های تخصصی ویژه کودکان و نوجوانان

ارایه مشاوره در خصوص مقابله با تهدیدات فضای مجازی و امن سازی استفاده از اینترنت برای دانش آموزان در مدارس و خانواده ها

ارائه خدمات فنی در حوزه کنترل والدین و آنتی ویروس

پیامدهای منفی شبکه‌های اجتماعی با نگاهی به افت تحصیلی

شبکه های اجتماعی آثار مخربی بر تعلیم و تربیت دارند.افت تحصیلی در 70 درصد دانش‌آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، به وضوح مشاهده می‌شود.

نکات برجسته پژوهش:

- دانش‌آموزان بیش از دیگران در معرض آسیب‌های ناشی از کاربرد نادرست اینترنت قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده زیاد از اینترنت با پیوند ضعیف اجتماعی مرتبط است و دانش‌آموزانی که بیشتر وقت خود را صرف وب‌گردی‌های اینترنتی می‌کنند پیوند کمتری با خانواده و گروه هم سالان خود دارند و تاثیر پذیری بیشتری نیز از این فضا دارند.

- این روزها با توجه به استقبال گسترده کاربران اینترنتی خصوصاً قشر جوان و نوجوان از شبکه های اجتماعی مجازی، بررسی مسائل مربوط به این شبکه ها جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و برنامه ریزی دقیق توسط مسئولان فرهنگی و اجتماعی و نیز والدین، ضروری است.

- از جمله مشکلاتی که ممکن است برای دانش‌آموزان در صورت استفاده نادرست از اینترنت و فضای مجازی به عنوان آینده سازان جامعه پیش بیاید، افت تحصیلی و کاهش عملکرد آموزشی آنان است.

- دانشجویان و دانش‌آموزان در ایام امتحانات با توجه به وابستگی و گرایش زیاد به شبکه‌های اجتماعی مجازی، مدت زیادی را در این شبکه‌ها می‌گذرانند که این امر تاثیرات نامطلوبی بر وضعیت آموزشی آنها داشته و باعث افزایش افت تحصیلی و پایین آمدن کیفیت آموزشی و امتحانات آنها شده است.

-  افت تحصیلی در 70 درصد دانش‌آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، به وضوح مشاهده می‌شود.

-ا عتیاد برخی نوجوانان و جوانان به شبکه‌های اجتماعی به حدی زیاد شده است که حتی در کلاس درس و زمان تدریس معلم و استاد در شبکه‌های اجتماعی به سر می‌برند.

پژوهش خبری صدا و سیما: اینترنت و سرویس‌های ارائه شده در قالب آن، در عین حال که ابزار مفیدی برای کسب و تبادل اطلاعات است اما می‌تواند مخرب نیز باشد؛ به بیان دیگر، اینترنت ابزار قدرتمندی است که هم می‌تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعلیم و رشد علمی، فرهنگی و اجتماعیِ نوجوانان و جوانان را فراهم آورد. شبکه‌های اجتماعی مجازی مثل همه پدیده‌های مدرن به عنوان یک ابزار هم کاربرد منفی و هم کاربرد مثبت دارند به شرط آنکه استفاده کننده روش‌های استفاده صحیح از آن را بداند.

این روزها با توجه به استقبال گسترده کاربران اینترنتی خصوصاً قشر دانش آموز و دانشجو از شبکه های اجتماعی مجازی، بررسی مسائل مربوط به این شبکه ها جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و برنامه ریزی دقیق توسط مسئولان فرهنگی و اجتماعی و نیز والدین، ضروری است. آنچه که در این میان می تواند آسیب هایی را به جامعه وارد کند، گرایش افراد جامعه به آسیب‌های فضای مجازی است و قشر دانش آموز به جهت خصوصیات روانشناختی که دارد از اثرپذیرترین گروه های جامعه به شمار می‌آیند. در این نوشتار آثار منفی شبکه های اجتماعی بر روی دانش آموزان و دانشجویان را از جنبه افت تحصیلی مورد بررسی قرار می گیرد.

شبکه اجتماعی چیست؟

شبکه های اجتماعی، از گروه‌هایی عموماً فردی یا سازمانی تشکیل شده که از طریق یک یا چند نوع از وابستگی‌ها به هم متصل اند و در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد مؤثر شبکه همگرا را تصویر می‌کنند و موفقیت و محبوبیت روزافزون آنها به دلیل داشتن رنگ و بوی اجتماعی است. امروزه شبکه های اجتماعی سکاندار اقیانوس پرتلاطم اینترنت اند.

مهم ترین شبکه های اجتماعی در ایران و جهان کدامند ؟

 علل گرایش افراد به شبکه های اجتماعی چیست؟

هریک از افراد جامعه به دلایل مختلفی در شبکه های اجتماعی مجازی حضور پیدا می کند. شبکه‌های اجتماعی، با قابلیت‌هایی که در اختیار فرد قرار می‌دهد مانند ایجاد محیطی شخصی، انتخاب دوستان، آزادی در بیان نظرات و مخالفت با نظرات دیگران، آزادی در استفاده از تفریحات مختلف و... حسی از کنترل شخصی و اراده‌ فردی را به کاربر خود منتقل می‌کنند. این آزادی عمل و حس کنترل، یکی از اصلی‌ترین دلایل گرایش افراد به‌خصوص جوانان به شبکه‌های اجتماعی است.

تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر افت تحصیلی دانشجویان و دانش‌آموزان از نگاه کارشناسان

مهرداد هوشمند، کارشناس اجتماعی

ـ رشد روزافزون تکنولوژی و وسایل جدید ارتباطی و شبکه‌های جدید اجتماعی و اینترنتی همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده و جزئی از زندگی و روابط بین افراد و گروه‌های اجتماعی شده است.

ـ در حال حاضر دانشجویان و دانش‌آموزان در ایام امتحانات با توجه به گرایش زیاد به این وسایل و شبکه‌های اجتماعی مجازی، مدت زیادی را در این شبکه‌ها می‌گذرانند

ـ این امر تاثیرات نامطلوبی بر وضعیت آموزشی آنها داشته و باعث افزایش افت تحصیلی و پایین آمدن کیفیت آموزشی آنها شده است.

ـ لازم است در این زمینه برنامه‌ریزی‌های مناسبی در جهت افزایش آگاهی و شناخت دانشجویان و دانش‌آموزان و خانواده‌ها توسط نهادها و سازمان‌های آموزشی، فرهنگی و تربیتی در محیط‌های دانشجویی و دانش‌آموزی صورت گیرد.

مسعود بصیری، رئیس سازمان بسیج رسانه کشور

ـ شبکه های اجتماعی آثار مخربی بر تعلیم و تربیت دارند.

ـ افت تحصیلی در 70 درصد دانش‌آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، به وضوح مشاهده می‌شود.

ـ تا زمانی که فضای امن برای حضور دانش آموزان و دانشجویان ایجاد نشود چالش‌ها و تهدیدها در حوزه تعلیم و تربیت رو به افزایش است.

ـ کنترل کودکان در شبکه‌های اجتماعی غیرممکن است و تنها راه جلوگیری از آسیب دانش آموزان در‌ شبکه‌های مجازی، ایجاد محدودیت برای آنان در این فضاها است.

محمدرضاکریمیان، مسئول بسیج دانش آموزی

ـ گرچه ماهواره و تکنولوژیهای جدید ارتباطی، سهم به سزایی در پیشرفت علم و رفاه انسانی دارند اما در تجربه کوتاه و چندین ساله معلوم شده است دارای برخی آسیب ها و پیامدهای منفی نیز هستند و این تاثیرپذیری بر روی کودکان و نوجوانان بیشتر و قابل تامل‌تر است.

ـ اعتیاد برخی نوجوانان و جوانان به شبکه‌های اجتماعی به حدی زیاد شده است که حتی در کلاس درس و زمان تدریس معلم و استاد در شبکه‌های اجتماعی به سر می‌برند.

ـ تمرکز حواس دانش‌آموز در کلاس درس، مهم ترین امر در روند یادگیری دروس است، ولی امروزه بردن گوشی همراه در این محیط آموزشی، بلای جان تمرکز حواس درس و استاد شده است.

ـ دانش‌آموزانی که درگیر شبکه‌های اجتماعی هستند، تمرکزشان بر درس کاهش می‌یابد و این موضوع افت تحصیلی را به همراه دارد.

 امان الله مقدم، جامعه‌شناس

ـ حضور پررنگ دانش‌آموزان و دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی موجب شده آنان حتی در کلاس درس و زمان تدریس استاد و معلم نیز نتوانند از حضور در شبکه‌های اجتماعی دل بکنند.

ـ این امر موجب موجب نوعی بی‌نظمی و اخلال در جریان یادگیری و موجب فروریختگی آموزش می‌شود.

 سخن آخر

اینترنت فضایی مملو از فرصت و تهدید است. فضای مجازی، همانند هر مقوله ی دیگری که در عالمِ واقع وجود دارد، باید از منظر تهدید و فرصت، توأماً دیده شود. فضای مجازی، سکه ای است که باید دو روی آن را با هم دید. رویی که ناظر به فرصت ها و نقاط قوت آن بوده و روی دیگر که ناظر به تهدیدهای این فضا می باشد. باید دانست که شناخت صحیح فضای مجازی و به تبع آن، استفاده ی صحیح و در عین حال حداکثری از این پدیده ی دنیای مدرن، مستلزم شناخت و سپس لحاظ کردن هر دو روی سکه است.

براساس آمارهای منتشره تنها یک ونیم درصد از محتوای اینترنت غیراخلاقی و تهدیدآمیز می باشد و این در حالیست که این یک ونیم درصد بر نود و هشت ونیم درصد فرصت آمیز محتوای اینترنت سایه شوم خود را افکنده است. به نظر می رسد با اتخاذ راهکارهای مناسب می توان فضای اینترنت و فضای مجازی رابه فضای آموزشی برای دانش آموزان و دانشجویان تبدیل کرد که این امر همکاری بسیاری از سازمان های دخیل در امر را می طلبد.

پژوهش خبری صدا و سیما// مرتضی رکن آبادی

شبکه های اجتماعی را برای دانش آموزان به فرصت تبدیل کنیم

دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش درباره راه اندازی شبکه های اجتماعی ویژه دانش آموزان و ورود شبکه های اجتماعی به مدارس گفت: هرچه ارتباطات و مناسبات اجتماعی یک فرد ارتقا می یابد، به همان میزان بر آگاهی ، شناخت و مهارت های وی نیز افزوده می شود لذا شخصیت فرد نیز ارتقا می یابد.

ایسنا - مهدی نوید ادهم گفت: افرادی که مناسبات اجتماعی ندارند، انسان های تکامل یافته ای نیستند و سیر تاریخ زندگی انسان ها نشان می دهد که همواره انسان ها از زندگی فردی به سمت زندگی جمعی حرکت کرده اند و امروز برخلاف دوران ابتدایی زندگی بشر، مناسبات اجتماعی از فضای واقعی به فضای مجازی تبدیل شده و به جای شبکه های اجتماعی واقعی و چهره به چهره که در آن علاوه بر اطلاعات، عواطف و احساسات نیز مبادله می شود، این شبکه های واقعی کمرنگ شده و به یک مدلی از یک فضای کاملا مجازی تبدیل شده است.  دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش افزود: هویت مجازی انسان ها همان نکته نگران کننده شبکه های اجتماعی مجازی است؛ به این معنا که مشخص نیست فرد معرفی شده در فضای مجازی همان فرد با هویت واقعی است یا خیر؟ 

 معضل هویت های غیرواقعی

وی انتشار گزارش های متعدد از هویت جعلی افراد در شبکه های اجتماعی را از جمله نکته های نگران کننده این شبکه ها دانست که در آن فرد جنسیت، سن و یا تابعیت خود را نادرست اعلام می کند و مشکلاتی که در این روند شکل گیری و تبادل ارتباطات و اطلاعات صورت می گیرد موضوعی است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. 

 لزوم بنای ارتباطات مجازی برپایه واقعیات 

وی ادامه داد: به نظر می رسد از منظر تعلیم وتربیت این ارتباطات باید برمبنای شبکه های اجتماعی واقعی پایه گذاری شود به این معنا که محیط مدرسه فضایی باشد که در آن مناسبات واقعی و رشد یافته با مدیریت درست برای دانش آموزان تبیین و تعریف شود و نیاز به دوست یابی و برقراری ارتباط موضوعی است که باید به درستی به دانش آموزان آموزش داده شود.  دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با تاکید برفراهم کردن زمینه های اجتماعی شدن و تعاملات اجتماعی دانش آموزان در مدارس گفت: جامعه پذیری یکی از وظایف و کارکردهای آموزش و پرورش است اما کانون این برنامه ها باید مبتنی بر ارتباطات واقعی باشد نه ارتباطات دنیای مجازی؛ لذا مکانیزم هایی که لازمه شکل گیری یک ارتباط منسجم اجتماعی اعم از ارتباط با همسالان، دوستان، والدین، معلمان، اقوام، بزرگ تر ها و افراد جامعه است باید در دستور کار جدی آموزش و پرورش قرار بگیرد. 

 تاکید بر نقش شبکه های اجتماعی واقعی 

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: با ورود شبکه های مجازی و تکنولوژی جدید شاید نقش و کارکرد شبکه های اجتماعی واقعی کمرنگ شود، اما هیچ وقت شبکه اجتماعی واقعی از بین نخواهد رفت.  به گفته وی، زمانی که IT وارد مدارس شد عده ای تصور می کردند این پدیده نو می تواند جایگزین معلم شود در حالی که نه تنها چنین نشد، بلکه در یک بازه زمانی کوتاه این تصور خام فروپاشید و امروز سخنی مبنی بر جانشینی IT با معلم مطرح نیست و همگان بر نقش و حضور معلم در تعلیم وتربیت تاکید دارند.  این مسوول آموزش و پرورش در ادامه با تاکید بر اینکه باید کارهای گروهی در مدارس تقویت شود، افزایش بازدید ها، برگزاری اردوهای دانش آموزی و ایجاد و توسعه انجمن های دانش آموزی، علمی، فکری، هنری و ادبی را از جمله اقداماتی برشمرد که باید برای ایجاد شبکه های اجتماعی واقعی در محیط مدارس شکل بگیرد. 

 حضور ناگزیر دانش آموزان در شبکه های اجتماعی 

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش درباره آموزش فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در بین دانش آموزان نیز گفت: ورود شبکه های مجازی به جوامع امری اجتناب ناپذیر است و دانش آموزان نیز به عنوان شهروندان در محیط خارج از مدرسه به این فضاهای مجازی دسترسی دارند و ضمن پذیرش محاسن شبکه های اجتماعی و استفاده بهینه و مدیریت درست آن باید بتوانیم شبکه های اجتماعی مجازی را همسو با شبکه های اجتماعی واقعی ساماندهی کنیم؛ به این معنا که فرهنگ مواجهه هوشمندانه و دقیق با شبکه اجتماعی مجازی را در داخل شبکه اجتماعی واقعی به وجود آوریم.  نوید ادهم گفت: بر این اساس دانش آموزان در محیط اجتماعی واقعی باید به درجه ای از رشد و بلوغ فکری، رفتاری و معرفتی برسند که بدانند در برقراری ارتباط در فضای مجازی با هر فردی ارتباط برقرار نکنند و مسوولیت برقراری ارتباط را بپذیرند و وارد هر شبکه مجازی نشوند و ضمن داشتن زندگی شفاف در جریان آثار مثبت و منفی ارتباطات اجتماعی مجازی باشند، لذا اگر بتوانیم شبکه اجتماعی واقعی را به درستی ساماندهی کنیم نه تنها نباید از مواجه شدن با شبکه های اجتماعی مجازی هراس داشته باشیم بلکه به عنوان یک فرصت باید با این تکنولوژی برخورد کنیم.  دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش افزود: مهم ترین اصل حاکم بر خانواده و مدرسه به عنوان دو رکن اساسی تربیتی دانش آموزان در مواجهه با تکنولوژی های جدید باید اصل مصون سازی باشد نه محدودیت آفرینی؛ لذا باید دانش آموزان را با افزایش آگاهی و اطلاعات از درون مصون کنیم تا نگران حضورشان در این گونه فضا ها نباشیم تا آن ها آزادانه و با آگاهی از آسیب های تکنولوژی جدید و شبکه های اجتماعی مجازی دوری کنند نه با اجبار چرا که این نوع تکنولوژی محدودیت پذیر نیست. 

منبع: http://www.itmen.ir/

نفوذ شبکه‌های اجتماعی میان دانش‌آموزان

متاسفانه در سال‌های گذشته دانش‌آموزان از فضای مجازی استفاده بی‌رویه می‌کنند و همین موضوع منجر به انزوای دانش‌آموزانشده است.

یکی از موضوعاتی که می‌توان آن را به لیست دغدغه‌های والدین اضافه کرد میزان حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی و پرسه زدن آنها در شبکه‌های اجتماعی است چرا که کمتر مادری را می‌توان سراغ داشت که از وقت تلف کردن‌های فراوان فرزندش در فضای مجازی شکایت نداشته باشد، موضوعی که شاید بتوان نام اعتیاد اینترنتی را هم بر آن گذاشت.

به گزارش وطن امروز، این روزها یکی از مواردی که به باور بسیاری از کارشناسان به عنوان آسیب جدی تلقی می‌شود و باید بیش از گذشته مورد توجه باشد، نفوذ شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، وی چت، وایبر و واتس‌آپ در بین دانش‌آموزان است. 

به نظر می‌رسد نمودار سنی استفاده‌کنندگان از شبکه‌های اجتماعی رنگارنگ با کاهش مواجه شده و سن کاربران این شبکه‌ها را کمتر از گذشته نشان می‌دهد تا جایی که در بین کاربران اینترنتی شبکه‌های مجازی، شاهد حضور بی‌حد و حساب دانش‌آموزان هستیم. این موضوعی است که از سوی رئیس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران نیز تایید شد و آمار ۳۳درصدی دانش‌آموزانی که مشغول سرک کشیدن در فضای مجازی برای پر کردن اوقات فراغت خود هستند نیز به نوعی موید این گفتار است.

هویت کاذب، دستاورد شبکه‌های اجتماعی
ابوالفضل رحمانی رئیس اداره مشاوره

آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه ۳۳ درصد دانش‌آموزان تهرانی اوقات فراغت خود را با اینترنت گردی یا نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه پرمی‌کنند، به مهرگفته است: وقت‌گذرانی بدون کنترل و بی‌قید و بند دانش‌آموزان در فضای مجازی منجر به ایجاد هویت کاذب و زودگذر برای آنها می‌شود. رحمانی استفاده از فضای مجازی را رو به رشد توصیف و خاطرنشان کرد: متاسفانه در سال‌های گذشته دانش‌آموزان از فضای مجازی استفاده بی‌رویه می‌کنند و همین موضوع منجر به انزوای دانش‌آموزان شده است. این هویت کاذب و زودگذر تصویری غیرواقعی برای افراد ایجاد می‌کند و منجر به این می‌شود که افراد در تلاش و تکاپو برای حضور بیشتر در شبکه‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک، وایبر و وی‌چت شوند؛ چراکه در فضای مجازی بیش از آنکه هویت برای فرد مطرح باشد، دانش‌آموز سعی در ارائه افکار و علایق و اندیشه‌های خود دارد که این خود بسیار خطرناک است.

متوسطه اول و دوم در معرض خطر

اما آنچه درباره گرایش به شبکه‌های اجتماعی در بین جوانان و نوجوانان و بویژه دانش‌آموزان مهم به نظر می‌رسد این است که این قشر از جامعه به دلیل شرایط سنی که دارند از آسیب‌پذیری بسیار بالاتری برخوردارند و به باور رحمانی، افرادی که در دوره متوسطه اول و دوم در حال تحصیل هستند و دوران بلوغ را نیز طی می‌کنند بیشتر از هر گروه دیگری در معرض آسیب هستند.

چه کسانی به فیس‌بوک می‌روند

این درحالی است که در واکاوی و بررسی کاربران این شبکه‌ها نتایج جالب توجهی به دست آمده است که از آن جمله می‌توان به آمار ۵۶درصدی دانش‌آموزانی اشاره کرد که ارتباط ضعیفی با خانواده داشته و مشکلات خود را در فضای مجازی و شبکه‌هایی مانند فیس‌بوک مطرح می‌کنند. 

رئیس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران با اشاره به تحقیقات انجام شده با موضوع ارزیابی سلامت روانی و رفتاری دانش‌آموزان شهر تهران اظهار داشت: این تحقیق در میان ۱۳۲ هزار دانش‌آموز با ۴۲ مولفه انجام شد که متاسفانه نتایج این ارزیابی نشان می‌دهد، ۵۶ درصد دانش‌آموزان در معرض خطر کسانی هستند که ارتباطشان با خانواده‌ها ضعیف است و مشکلات خود را با دوستانشان به صورت رودررو یا در فضای مجازی مطرح می‌کنند.

مخالفت ۷۰درصدی دانش‌آموزان با ورزش

جالب اینجاست که کمتر از یک درصد دانش‌آموزان در معرض خطر مشکلات خود را با خانواده مطرح می‌کنند؛ ۳۳ درصد دانش‌آموزان اوقات فراغت خود را با استفاده از اینترنت، ۲۹ درصد استفاده از کامپیوتر و موبایل، ۱۷ درصد تلویزیون و ۳۵ درصد گوش دادن به موسیقی پر می‌کنند، اما بر اساس نظرسنجی انجام شده بیش از ۷۰ درصد دانش‌آموزان در پاسخ به انجام فعالیت‌های ورزشی گزینه کم یا خیلی کم را انتخاب کردند که اینها همگی هشدارهایی برای نبود تحرک، به خطر افتادن سلامت دانش‌آموزان، وابستگی به فضای مجازی و منزوی شدن آنهاست. استقبال کمرنگ دانش‌آموزان از ورزش نکته‌ای را گوشزد می‌کند که می‌توان از آن برای مقابله با آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی یا کاهش استفاده دانش‌آموزان از این فضای مسموم استفاده کرد. به نظر می‌رسد حضور جوانان در فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند باعث استفاده کمتر دانش‌آموزان از فیس‌بوک و وی‌چت شود. با برنامه‌ریزی صحیح برای دانش‌آموزان می‌توان اشتیاق آنها را نسبت به دور هم بودن و مشارکت‌های اجتماعی بالا برد تا به همان نسبت از حضورشان در فضاهای مسموم مجازی کاسته شود.

دوری از خانواده سوغات واتس‌آپ

از دیگر نکات مهمی که با توجه به تحقیق جامع آموزش و پرورش می‌توان به آن اشاره کرد دور شدن افراد خانواده از یکدیگر است. به گفته رحمانی، راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی همچون وایبر، وی‌چت و واتس‌آپ منجر به این شده که خانواده‌ها از هم دور شوند حتی ممکن است خانواده‌ها به صورت صوری و ظاهری دور هم جمع شوند، اما در همان جمع نیز افراد خانواده هرکدام توجهشان به گوشی یا تبلت‌هایشان است.

فیس‌بوک دانش‌آموزی مشروط شد

اما پیش از این زمزمه‌هایی درباره ایجاد فیس‌بوک دانش‌آموزی از سوی معاون فرهنگی وزیر آموزش و پرورش به گوش می‌رسید که رحمانی در اظهارات خود ایجاد این شبکه را به شرط حضور دانش‌آموزان به همراه معلمان و مربیان و همچنین با هویت و شناسنامه خود مجاز دانست. اما به نظر می‌رسد با توجه به نزدیک بودن فصل تابستان و فرارسیدن اوقات فراغت دانش‌آموزان، آمار دانش‌آموزانی که در فضاهای مجازی و شبکه‌هایی مانند فیس‌بوک مشغول پرسه زدن می‌شوند افزایش پیدا کند بنابراین لازم است در این زمان که دانش‌آموزان در اختیار مدارس هستند برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای برای آنها طراحی شود تا شاهد افزایش آسیب‌های اجتماعی در فصل تابستان نباشیم.

منبع:yalasarat.com

آسیبهای اجتماعی مدارس

آسيب هاي اجتماعي و راههاي پيشگيري از آن در مدارس 

مقدمه:

         مطالعه آسيب هاي اجتماعي اعم از نابهنجاريها و انحرافات اجتماعي يكي ا ز مهمترين موضوعات مورد بحث جامعه شناسي است. اگر چه مساله نابهنجاري امري نسبي است و از جامعه اي به جامعه ديگر متفاوت است. اما آنچه كه در اين مبحث مطرح مي باشد اين است كه چه عواملي آسيب هاي اجتماعي را كاهش يا افزايش مي دهد و به بياني ديگر چگونه مي توان آسيب هاي اجتماعي را در بين دانش آموزان كنترل نمود؟

تعریف آسیب اجتماعی:

        آسيب هاي اجتماعي به مفهوم رفتاري است كه به طريقي با ا نتظارهاي مشترك اعضاي يك جا معه سا زگاري ندارد و بيشتر افراد  آن را ناپسند و نادرست مي دانند در واقع هر جامعه از اعضاي خود انتظا ر دا رد از ارزشها وهنجا رها تبعيت كنند ا ما هموا ره عده اي پيدا مي شوند كه پا ره اي ا ز اين ا رزشها وهنجا رها را رعايت نمي كنند ،جا معه افرادي كه هماهنگ و همساز با ا رزشها وهنجا رها باشند سا زگار يا همنوا واشخاصي را كه بر خلاف آنها رفتا ر مي كنند نا سا زگار يا نا همنوا مي خواند ا ز ميان افراد نابهنجار كسي كه رفتار نابهنجا رش زودگذر نباشد ودير گاهي دوام آورد،كجرو يا منحرف ناميده مي شود ورفتار او را انحراف اجتماعي يا آسيب اجتماعي مي خوانند. جا معه شناسي و جرم شناسي متوجه آن دسته از نقض هنجا رهاست كه توسط عده ي زيادي از مردم گناه تلقي مي گردد از اين رو انحراف يا آسيب اجتماعي به رفتا رهايي اتلاق مي گردد كه هنجا رهاي اجتماعي را نقض كرده و در نتيجه از نظر تعداد بسيا ري از مردم قابل نكوهش است.

 گسترش روز افزون آسيب هاي اجتماعي (ترك تحصيل ،فرار از مدرسه ،اعتياد،سرقت،تشكيل گروههاي معا رض و ونداليسم و...)به وي‍‍‍‍‍‍‍‍زه در سال هاي اخير در بين دانش آموزان وهمچنين شيوع مفسده هاي آشكار وپنهان ،افزايش قابل توجه بزهكا ري ها وكزروي هاي اجتماعي و آلودگي به مواد مخدر ،به ويزه در ميان جوانان و نوجوانان جا معه مستلزم تعمق و چا ره انديشي اساسي است.

 دهه 80نقطه انفجار آسيب هاي اجتماعي است و ما نمي توانيم ا  ز كاهش يا برطرف كردن اين آسيب ها صحبت كنيم ،زيرا چنين كا ري ممكن نيست و تنها راه چا ره كنترل اين آسيب هاست  . تمام آسيب هاي اجتماعي ميل به گسترش دارند كه اگر در شكل ساختا ري به صورت جدي قصد پيشگيري داشته باشيم ،شايد تا حدودي موفق شويم. بنا براين انجام هرگونه برنامه ريزي و فعاليت در راستاي كاهش آسيب هاي اجتماعي در بين نوجوانان جا معه ا ز چند جهت ضروري است  چرا كه از يك طرف با كاهش آسيب هاي اجتماعي  ،ضريب امنيت اجتماعي بالا رفته،ا ز طرف ديگر سرمايه اي كه به دليل افت تحصيلي و فرا ر از مدرسه هزينه مي شود،كاهش مي يابد،هزينه هايي كه صرف ايجاد ا منيت در جامعه مي گردد در ا مر آموزش وتعالي فرهنگي جامعه صرف مي شود ،پس مي طلبد تا در راستاي شناخت عوا مل كنترل كننده و كاهش دهنده آسيب هاي اجتماعي تلاش بيشتري كنيم.

 به طور كلي دو نوع نگرش نسبت به آسيب هاي اجتماعي وجود دا رد:يك نگرش كه عمدتا متوجه چگونگي جرايم و نفس بزه هاي اجتماعي ،شيوع ،گستردگي،عمق،شدت وآثار ناصواب آن است .صاحبان چنين نگرشي ،يبشترين هم خود را در جهت وضع قوانين گوناگون ،ساخت زندان ،مبا رزه با كزروي ها و بالطبع مبارزات مجرمان ،به خصوص از طريق زندان صرف مي كنند. نگرش ديگر معطوف به خصيصه ها و توانايي هاي اجتماعي فرد بزهكا ر است كه مرتكب جرم مي شود. درواقع در اين نوع نگرش محور توجه ،انسان هايي اند كه به رغم مشابهت فراوان با بسياري از همسالان خود ا ز نظر شرايط اقتصادي –اجتماعي ،به علل خاصي (عدم آشنايي كافي با مهارتهاي اجتماعي )دچا ر آسيب پذيري اجتماعي مي گردند؛صاحبان چنين نگرشي دوست دا رند تمام انديشه وتلاش خود را متوجه شناخت عوا مل پديد آيي رفتارهاي آسيب زا نمايند وراه حل مسئله را در آموزش و ا رتقاي سطح آگاهي مهارت ها و انطباق پذيري اجتماعي فرد مي دانند.

 بر اساس دو نوع نگرش فوق الذكر مي توان دو راه حل براي مسئله (كاهش آسيب هاي اجتماعي) مطرح نمود : راه حل اول كه اصطلاحا مي توان آن را حل كوتاه مدت ،سطحي و سخت افزا ري ناميد،به موا ردي چون ساخت زندان ،استخدام پليس بيشتر،تشديد مجا زات مجرمان و... به منظور مبا رزه با مجرمان تاكيد دا رد در حالي كه راه حل دوم در مقابل راه حل اول قرا ر دا رد و اصطلاحا راه حل دراز مدت ،ريشه اي و نرم افزا ري ناميده مي شود به عوا ملي چون فرهنگ سا زي ،اجتماعي كردن ،دروني نمودن ارزشها و هنجارهاي جا معه ا ز طريق آموزش مها رتهاي اجتماعي تاكيد دا رد.

نتیجه گیری:

 در واقع مي توان چنين استنباط نمود كه ريشه ي اغلب آسيب پذيري هاي اجتماعي دانش آموزان را بايد در عدم آشنايي كافي آنها با مها رتهاي اجتماعي دانست ؛به طوري كه نقطه ي كوري در رشد شخصيت دلخواه و اجتماعي جوانان وجود دا رد وآن اين است كه متا سفانه جوانان امروز خود را نشناخته اند وبه توان وقدرت فراوان خود باور ندارند،به علاوه از شرايط وموقعيت اجتماعي خود آگاهي ندا رند. مع الوصف بررسي نقش آموزش مها رتهاي اجتماعي در كاهش آسيب هاي اجتماعي در مدا رس ضروري است.    

پيشنهادات (راههاي ارتقاي مهارتهاي اجتماعي دانش آموزان )

-توجه به مها رتهاي اجتماعي در برنا مه ريزي درسي

- نشان دادن تاثيرات مخرب دوستان نالايق و ناشايست و چگونگي قطع ا رتباط با آنان

- آموزش مها رتهاي زندگي نظير دوست يا بي و خود شناسي و كشف خود در محتواي آموزشي

- اجا زه ي ابراز وجود به دانش آموزان ا ز طريق دادن مسئوليت و استفاده از ديدگاههاي آنان در مدرسه

- تقويت عزت نفس و احترام دانش آموزان توسط معلم

- تقويت ا رزشهاي ديني دانش آموزان توسط معلمان

- تقويت ا رزشهاي ديني در خانواده

- آموزش نه گفتن از كودكي در خانواده ها ا ز طريق اهميت دادن به ا ظهار نظر وي و شروع ا ز موا رد كوچك و غيرمهم. 

منابع

1 -   صدیق سروستانی ، رحمت الله (1386)،آسیب شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات اجتماعی) ،انتشارات سمت، تهران

2 -   احمدی ،علی اصغر (1380) ،عناصر آسیب زا در فرهنگ ایران ،ماهنامه پیوند،شماره258،تهران

3-   افروز ،غلامعلی،(1381)،آسیب های اجتماعی،ریشه ها و چا ره ها،ماهنامه پیوند،شماره 280،تهران

4-   نوابی نزاد،شکوه (1371)،رفتارهای بهنجار و نا بهنجار کودکان و نوجوانان و راه های پیشگیری و درمان نا بهنجاریها،انتشارات انجمن اولیاء و مربیان،تهران

5-   شیخاوندی ،داور (1353)، آسیب شناسی اجتماعی ،نشرجار ، تهران

بازنشر از آدرس : http://khzsa.blogfa.com/9011.aspx